Wat is het moeilijkste van alles?
Dat wat het makkelijkste lijkt:
Te kunnen begrijpen
wat je met de ogen ziet.
J. W. Goethe
Verkleinen of vergroten
Ben je ooit klaar met waarnemen? Nee, altijd kun je meer zien. Achter ieder detail is weer een volgend detail te zien. Maar op een gegeven moment ben je tevreden, je weet wat je weten wilde, bijvoorbeeld als je de naam van een plant of een vogel kent, als je weet hoe de vertering van een koe is, hoe je gras-klaver moet telen, etc. In het algemeen als je iets weet of als je een probleem kunt oplossen. Maar altijd kun je verder gaan, achter ieder detail liggen weer werelden van meer details. Vandaar dat bijna alle onderzoeken die worden afgesloten om vervolgonderzoek vragen. Er is blijkbaar geen eind aan de details die onderzocht kunnen worden.
De gangbare wetenschap doet dat ook,, die is steeds meer in het detail gedoken. In dat detail wordt ook steeds vaker de verklaring gezocht voor de verschijnselen. Zo worden verschijnselen van organismen steeds vaker vanuit hun DNA verklaard.
In plaats van naar het kleine, zou je ook naar het grote kunnen gaan. In de fenomenologie wordt ook naar details gekeken, maar worden deze details weer samengenomen in omvattende beelden. Er wordt de stap gemaakt naar het vergroten. Louis Bolk, een Nederlandse anatoom, raadde aan het begin van de 20-ste eeuw al aan om in plaats van een vergrootglas een verkleinglas te gebruiken om zo meer inzicht te krijgen.
Een voorbeeld
Van een eik kun je veel eigenschappen waarnemen. Via de stam, wortels, bladeren, bloemen en vruchten kun je in steeds meer detail kijken naar de houtstructuur, de celstructuur, de stoffen die erin zitten en naar het DNA. Je kunt dan veel verschijnselen verklaren. Je gebruikt een vergrootglas. Maar je kunt vanuit de eik ook kijken naar zijn gestalte, zijn groeiplaats, het bos waarin hij staat en het landschap. Je kunt ook dan veel over de boom leren. Je kijkt in steeds grotere verbanden en gebruikt een verkleinglas.
Bast van een boom
Oefeningen
Steeds meer details
Neem een waarneming van iets. Neem daarvan nog 10 details waar.
Verkleinen en vergroten
Zoek een situatie op, waarin het voor het vinden van een oplossing nodig was om in het detail te treden.
Zoek een situatie op, waarin het voor het vinden van een oplossing nodig was om te vergroten.